AUTOMOBIL JE SLOBODA

Istorija razvoja automobilizma u Srbiji 1903-2023

Marko Milјković

Automobil je sloboda! Ovaj tehnološki izum, koji je 1903. godine stigao u Srbiju, olakšao je i ulepšao život mnogima, ali i doprineo brojnim društvenim promenama. Knjiga o 120 godina automobila i automobilizma u Srbiji zbog toga je važan prilog političkoj, društvenoj i kulturnoj istoriji Srbije, ali i knjiga koja nas, automobilom, vozi kroz Kralјevinu Srbiju, Kralјevinu Jugoslaviju, socijalističku Jugoslaviju i savremenu Srbiju, kroz procese njihove modernizacije, ali i krize i ratove, pokazujući svu složenost, ali i sve bogatstvo jedne ovakve teme. Koristeći najraznovrsnije istorijske izvore – arhivsku građu, novinske članke, fotografije, delove automobila, reklame, pozivnice, postere, filmove i TV serije, popularnu muziku, sećanja savremenika…, Marko Milјković je modernom istoriografskom analizom objedinio tehnološki, društveni, ideološki, politički, estetski, sportski, hedonistički pristup automobilima i automobilizmu, prateći njihov razvoj od parnih do električnih automobila, od narodnih vozila do limuzina kralјeva i lidera, od vozila koja su služila i ženskoj emancipaciji do vozila koja su imala značajnu ulogu u ratovima. Na ovom putovanju kroz vreme Marko Milјković nas je, uz pomoć različitih vozača, vozio po razlokanim ali i modernim putevima, sipajući benzin nekad na prvim beogradskim pumpama, a nekad, u vreme sankcija, iz plastičnih flaša, zaustavlјajući se na prvim semaforima, ali i u modernim garažama, uporno tražeći slobodno mesto za parking. Vežite pojas, i uživajte u ovoj vožnji!

Može se zaklјučiti da je istorija razvoja automobilizma, tačnije automobila, dobro izabrana da posluži za jedno mnogo šire i bogatije bavlјenje svim važnim aspektima naše novije istorije. Monografija dr Marka Milјkovića svakako poseduje sve osobenosti originalnog naučnog doprinosa, imajući u vidu bogatu heurističku osnovu, odličnu problemsku organizaciju teksta (poglavlјa sa potpoglavlјima), dobro izabranu metodologiju. Napisana je jasnim, zanimlјivim i preciznim jezi­kom, ali nikako nauštrb naučno-stručne strane monografije.

Monografija poseduje sve elemente komparativne istorije, pored već istaknutih karakteristika, i jeste rezultat uspešno kombinovane istorije tehničke kulture, društvene istorije, ekonomske i političke istorije. Tematskim bogatstvom, ana­litičkim pristupom, metodologijom i stilom pokazuje lepe odlike savremenog istoriografskog, naučnog štiva.

Prof. dr Milan Ristović