Predstavljena Gazi Husrev – begova biblioteka: Prošlost koja ne prolazi

Od 2017. godine rukopisna zbirka Biblioteke postala je deo svetske pokretne kulturne baštine upisom u UNESKOV Registar „Pamćenje svijeta“ o čemu joj je prošle godine uručen i serifikat.

Kroz tri izvrsne prezentacije sinoć je u Biblioteci „Vuk Karadžić“ predstavljena najveća biblioteka Bosne i Hercegovine, Gazi Husrev – begova biblioteka u kojoj je pohranjeno pisano kulturno blago ove države čija starost doseže hiljadu godina unazad. Ona iskra iz koje je nastalo ovo impozantno zdanje najvećeg legatora Bosne i Hercegovine, pronalazi se u rečenici Gazi Husrev – bega kojom je, dajući dukate za izgradnju istoimene medrese, obavezao graditelje: „ Ako šta prekostane neka se za to kupi dobrih knjiga koje će se upotrebljavati u medresi da se njima koristi ko bude čitao i da iz njih prepisuju oni koji se bave naukom…“

Danas, nakon 480 godina, ova biblioteka poseduje više od 100.000 bibliotečkih jedinica sa građom koja je raspoređena u sedam fondova od kojih Fond rukopisa raspolaže sa 10.576 rukopisa na arapskom, persijskom, turkom i bosanskom jeziku. Ova rukopisna zbirka i zvanično je od 2017. godine postala deo svetske pokretne kulturne baštine upisom u UNESKOV Registar „Pamćenje svijeta“ o čemu joj je prošle godine uručen i serifikat UNESKA. Najstariji sačuvani rukopis iz te kolekcije datira čak iz 1106. godine.

Gazi Husrev – begova biblioteka, sagrađena je, kao i druga reprezentativna zdanja u svetu, pored sakralnog objekta, svetog mesta zaštićenog posebnom svrhom. Vremenom je, od biblioteke specijalnih fondova izrasla u potpuno otvorenu ustanovu čije savremeno lice je posetiocima predstavila bibliotekarka, Amela Lepir.

Ona je navela da Gazi Husrev- begova biblioteka, pored toga što baštini rukopisno blago od kojih neka predstavljaju remek dela orijentalne kaligrafije, preko Fonda orijentalistike sa 25000 monografija, Fonda serijskih publikacija koje su štampane na tlu BiH i Balkana, evropskih fondova sa 45000 knjiga najznačajnijih evropskih dela, biblioteka raspolaže sa nekoliko dvorana i sala za različite skupove, klimatizovanih i opremljenih svim multimedijalnim sredstvima i sa više čitaonica za potrebe studenata i naučnih radnika. U njenom sastavu je i muzej sa stalnom postavkom vrlo retkih predmeta koji pripadaju kulturnom dobu naroda BiH. Sva građa ove raskošne biblioteke je digitalizovana i virtuelno je dostupna najširoj javnosti.

O naporima i uspesima Islamske zajednice BiH da se građa Gazi Husrev – begove biblioteke sačuva od zuba vremena govorila je restauratorka starih rukopisa, Madžida Smajkić navodeći da su stvoreni svi savremeni, materijalni i tehnološki uslovi, da „prošlost“ pohranjena u ovom zdanju traje što duže.

Posetioci su mogli da vide i izložbu na tu temu, pod nazivom „Blago koje traje“ koji je pripremila i otvorila Fatima Tinjak i efektan dokumentarni film „Sedam slova o Gazi Husrev- begovoj biblioteci“ čiji naslov je aluzija na sedam fondova ove grandiozne kulturne ustanove. Svojim mistično filozofskim tekstom koji prati filmovanu istoriju Biblioteke od nastanka do danas, ovaj dokumentarni film jasno govori o velikoj, naprednoj, vizionarskoj nameri legatora Gazi Husrev – bega ali i svesti savremenika o kakvom blagu se radi i jasnoj nameri da ga čuvaju i bogate zarad potomaka.

Greh bi bio ne reći „slovo“ o Gazi Husrev begu. Rođen je 1480. godine u Serezu u Grčkoj, a Biblioteku je sagradio u spomen svojoj majci 1537. godine. Pre toga sagradio je istoimenu džamiju, zatim imaret – narodnu kuhinju, musafirhanu- prostoriju za doček gostiju, bezistan, dva hana, javni toalet, vodovod i šadrvan, sahat kulu…Umro je 1541. godine. Sahranjen je u turbetu pored svoje džamije koje je sagradio još za života. Pre dolaska u Bosnu bio je namesnik Smederevskog sandžaka, a obavio je i nekoliko diplomatskih misija u ime sultana na dvorovima nekih evropskih vladara.

M.C.

Tekst preuzet sa sajta lista “Polimlje” —